woensdag 14 december 2011

Nejdek, Tsjechië


 Nejdek, mei 2011.

Een wat mistroostige straat, grauw en groezelig, een straat die wat rommelig naar beneden hobbelt en met een midden dat niet in het midden ligt. Trottoir en wegdek gaan met alle gemak in elkaar over: de ingegraven trottoirbanden hebben eigenlijk geen functie: ze markeren een soort stoep die aan het einde van de donkere gevelrij oplost in het voor autoverkeer bestemde wegdek.

Zinloos allemaal.

Aan de gevel van de slordig gemetselde muur is een pijpleiding aangebracht. Deze komt om de hoek kijken bij een laag aanbouwsel dat is versterkt met twee steunberen. Die vragen naar het waarom van deze specifieke, zware bouwkundige constructie. Onduidelijk. Hoe dan ook: hierop rust de pijpleiding die er ter plekke twee subtiele knikjes maakt. Tot het moment dat deze pijp zich op het trottoir vleit heeft deze een extra, royale mantel; weliswaar niet overal mooi sluitend, maar goed, dat maakt kennelijk allemaal niet uit. Om de paar meter zien we verticale buizen die aansluiten op een ondergronds afvoersysteem. Alle hebben nut.

Intrigerend zijn het ingemetselde, ovalen rooster en het zwarte nisje die we rechts in de onderbouw aantreffen.

Goed beschouwd, dan is die donkere, sombere gevel eigenlijk niet eens zo lelijk: het stevige fundament bestaat uit ruw natuursteen, daarop een wat slordig gemetselde bakstenen muur, die met zijn wat lichtere en wat donkere, rechthoekige plekken een intrigerend industrieel verleden verraadt. Hoe dan ook, kijken we van rechts naar links, dan zien we wat smalle rechthoekige kozijnen, die verderop mooi rond, wat Romaans worden afgetopt. Toen de zaken goed liepen en toen er dus moest worden uitgebreid, toen zal dit gedeelte er met meer architectonische finesse aan toegevoegd zijn. Later werd daar het eerdergenoemde, klein schuurtje met plaatstaal dak klakkeloos tegenaan geplakt.

In het verlengde van de muur zien we prominent de flat waar de arbeiders en hun gezin zijn gehuisvest. Ook in het socialistisch systeem woonde de een comfortabeler dan de ander: iedereen was gelijk, maar de een was wat meer gelijk dan de ander. De huurprijzen waren er dan ook naar. Huurders van de appartementen met balkon betaalden aanzienlijk meer dan degenen die zich deze luxe niet konden permitteren, om over die vier penthouses maar te zwijgen.

Aan de linkerzijde van de straat staan vuilnisemmers. Vol of leeg, dat doet er niet toe: ze staan er altijd maar weer. Daarboven hangt losjes de bedrading van de elektriciteit. Deze had voor elk perceel een aftakking. Wanneer deze infrastructuur bovengronds is aangebracht, dan is het onderhoud ervan allemaal technisch toegankelijker, dus eenvoudiger en goedkoper, dan wanneer je een en ander onder de grond aanbrengt. Een simpel, praktisch uitgangspunt.

Soit.

Op de achtergrond zien we de Bohemen, althans wat kruinen van bomen ervan. Tussen fabriek en flat gaat een boom zijn eigen weg. 

Dat belooft wat!