dinsdag 23 december 2014

Edward Hopper

Onlangs was ik in Parijs.

Vanuit een vertrekkende metro op station Trinité-d’Estienne d’Orves zag ik in een oogwenk een reclameposter van modeketen H&M. Op het nippertje kon ik deze fotograferen: de metro raasde immers voort naar de volgende bestemming. De maximum snelheid van een metrotrein in Parijs is overigens slechts 50 kilometer per uur. In feite een slakkengangetje. Het razen beleeft men door de ogenschijnlijke vaart waarmee deze door de nauwe tunnelbuizen kachelt.

De foto:



Niet het feitelijke beeld maar belichting, positionering, lichaamshouding en kadrering ervan deden me onmiddellijk denken aan een schilderij van Edward HopperEenmaal thuis zocht ik het op in Edward Hopper, the art and the artist van Gail Levin (1980). Het is het complete, het afdoende overzicht van het oeuvre van deze schilder. 

Summer Evening (1947), dat bleek mijn associatie:





In studiejaar 1984/1985 studeerde een geliefde af aan Academie Minerva, Groningen. Aan haar echte schilderwerk, daar viel niets op aan te merken. Maar de vereiste thematische, kunsthistorische beschouwing, die was niet aan haar besteed. Ik ontfermde me er over. Carte blanche als voorwaarde. Die kreeg ik.

Onderwerp werd Edward Hopper, mijn favoriete Amerikaanse schilder (1882-1967). Zijn werk, maar ook schaamteloze imitaties daarop zien we nogal eens terug als omslag voor een roman of als lp-hoes. Zijn wat impressionistische werk leent zich er eigenlijk ook wel voor: stilte, leegte, verveling en eenzaamheid en vooral het onbehoorlijk voyeurisme dat daarbij past.

Foto’s uit de Volkskrant die me onwillekeurig aan een Hopper doen denken knip ik uit en ik voeg deze in genoemd boek bij de pagina waarop het origineel wordt besproken.

Een vijftal voorbeelden. Eerst Hopper dan de krantenfoto.

Sunlight on Brownstones (1956)



In De Volkskrant van 7 oktober 2002 trof ik deze foto (ANP) aan:
Prins Claus, gezeten op de trappen van een villa in Thessaloniki.



Beide passen en rijmen.

Een volgende:

Two on the Aisle (1927): een elegant gekleed paar neemt, kennelijk als een van de eersten, plaats voor het podium. Een dame op een balkon zit er al. Ze kijkt van hun komst niet op: het programmaboekje vraagt volop haar aandacht.


Tijdens de viering van het 200-jarige bestaan van de Koninklijke Schouwburg in Amsterdam schoot Martijn Beekman in maart 2003 deze foto: chique theaterpubliek in afwachting van de dingen die het te wachten staat.




Op Apartment Houses (1923) begluren we een huisvrouw door een geopend venster en vanuit een wat hoger perspectief. Ze doet haar dingen.




Op onderstaande foto (februari 2004), eveneens van Martijn Beekman, betrappen we de toenmalige SP-fractievoorzitter in de Tweede Kamer, Jan Marijnissen op zijn kamer aan het Binnenhof. 



De overeenkomst is frappant.

Loze ledigheid heeft Hopper verbeeldt in People in the Sun (1960).



Hoewel ze niet echt op elkaar lijken verhaalt dit doek van Hopper en de foto van Olaf Kraak (2003) van een zelfde narcistische toewijding aan het eigen lichaam.



Tot slot.

Room in Brooklyn (1932). In haar schommelstoel dommelt een dame wat in. Ze zit voor een raam met zonneschermen die hier en daar ogenschijnlijk wat willekeurig naar beneden zijn gerold. We staan iets achter haar. Het blauw van haar jurk en die van het tafelkleedje, dat past. Langs en over haar heen kijken we naar buiten.



Van buiten naar binnen zien we een gelijkmatig naar beneden gerolde jaloezie voor een in drie vlakken verdeeld vensterraam en toenmalig VVD minister van Justitie Rita Verdonk in koortsachtig telefonisch gesprek (ANP, 2006).


Hopper.

Dagelijkse kost.